Na de afschaffing van het handhavingsmoratorium is er veel onzekerheid bij opdrachtgevers. Wanneer is er nu echt sprake van een arbeidsovereenkomst en wanneer van een opdracht? De recente uitspraak van de rechtbank in Rotterdam in de zaak tussen ByBlue B.V. en een salesmanager zorgt voor discussie. Sommigen denken dat deze uitspraak een grote verandering is voor zzp’ers. Maar is dat wel zo? Wat betekent dit voor organisaties die aanbesteden?
De casus
De zaak draait om de vraag of de overeenkomst tussen ByBlue, een import- en handelsbedrijf in groente en fruit, en een salesmanager moet worden gezien als een arbeidsovereenkomst of een overeenkomst van opdracht. Na een conflict tussen partijen werd de overeenkomst opgezegd, waarna de salesmanager een beroep deed op het bestaan van een arbeidsovereenkomst.
De kantonrechter oordeelt dat er sprake was van een overeenkomst van opdracht. Hierbij werden de volgende punten overwogen:
- Werkzaamheden en duur: De beperkte duur van de “consulting agreements” en de aard van de werkzaamheden wezen eerder op een opdracht dan een arbeidsovereenkomst.
- Autonomie in werktijden: De salesmanager bepaalde zelf zijn werktijden en werkwijze, zonder uitgebreide instructies van ByBlue.
- Inbedding: De werkzaamheden waren weliswaar ingebed in de organisatie van ByBlue, maar de salesmanager werkte zelfstandig.
- Persoonlijke uitvoering: Hoewel de werkzaamheden persoonlijk werden verricht, sloot dit een overeenkomst van opdracht niet uit.
- Zelf opgesteld contract: De salesmanager had de overeenkomst zelf opgesteld, met duidelijke verwijzingen naar zijn status als zelfstandige.
- Beloning: Facturering vond plaats zonder inhouding van loonheffingen, wat duidt op ondernemerschap.
- Commercieel risico: De salesmanager liep commercieel risico en had geen recht op loondoorbetaling bij ziekte.
- Ondernemerschap: Hij was aandeelhouder van ByBlue en factureerde vanuit zijn eigen vennootschap.
Hoe een arbeidsrelatie te beoordelen in de praktijk?
Deze uitspraak lijkt goed nieuws voor opdrachtgevers, maar pas op. De situatie bij ByBlue is specifiek en de omstandigheden zijn niet representatief voor alle situaties, zeker niet binnen de context van aanbestedingen en de publieke sector. Hier zijn enkele belangrijke take-aways:
- Maak resultaatgerichte afspraken: Zorg dat contracten duidelijke afspraken bevatten over resultaten in plaats van inspanningsverplichtingen.
- Voorkom schijnzelfstandigheid: Controleer of er geen sprake is van gezagsverhoudingen, verplichte werktijden, of structurele inbedding in de organisatie.
- Documenteer autonomie: Leg vast dat de opdrachtnemer zelf kan bepalen hoe en wanneer het werk wordt uitgevoerd.
- Beoordeel per casus: Kijk per situatie goed wat er speelt. Vertrouw niet alleen op deze uitspraak.
Conclusie
De ByBlue-uitspraak biedt interessante inzichten, maar geen vaste regel voor alle situaties. Dat geldt al helemaal nu de Hoge Raad in het Uber-arrest heeft bepaald dat de eerder geformuleerde Deliveroo-criteria allemaal even zwaar moeten worden gewogen. Voor aanbesteders blijft het van cruciaal belang om contracten zorgvuldig op te stellen, gericht op zelfstandigheid en resultaatverplichtingen. Laat je niet te snel geruststellen door deze uitspraak: de feiten en omstandigheden blijven bepalend. Blijf kritisch en blijf alert. Zo voorkomt je vervelende verrassingen in de toekomst.
